14 marca obchodzimy Światowy Dzień Nerek. Ustanowiono go, aby zwrócić uwagę na choroby nerek, które dotykają już 13% populacji i stanowią jedno z największych wyzwań zdrowotnych współczesności.
W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu z problemami nefrologicznymi rocznie boryka się tysiące pacjentów. Szczególnie niepokojące jest, że 90% chorych na przewlekłą chorobę nerek (PChN) nie odczuwa żadnych dolegliwości, co utrudnia wczesną diagnostykę i zapobieganie poważnym konsekwencjom, w tym konieczności dializoterapii.
Nerki – więcej niż tylko narządy wydalnicze
Prof. dr hab. Magdalena Krajewska, kierownik Kliniki Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej USK we Wrocławiu oraz prezes Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego podkreśla, że nerki pełnią kluczową rolę w naszym organizmie. Oprócz funkcji wydalniczej regulują one gospodarkę hormonalną, kwasowo-zasadową i elektrolitową. Zaburzenia w ich pracy prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Przewlekła choroba nerek – choroba cywilizacyjna
PChN to problem epidemiczny, dotykający blisko 4 milionów Polaków. Rozwijają się one nie tylko w przebiegu chorób nerek, ale również chorób cywilizacyjnych, takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy otyłość.
Badania w kierunku zaburzeń pracy nerek, czy wręcz ich chorób, powinny być bez zbędnej zwłoki wykonywane u osób z czynnikami ryzyka. Oznacza to pacjentów z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobami sercowo-naczyniowymi. Dodatkowo raz do roku powinno zostać wykonane badanie ogólne moczu, kreatynina oraz albuminuria tzw. wskaźnik UACR – wyjaśnia prof. dr hab. Mirosław Banasik z Kliniki Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.
Choroby nerek – olbrzymie koszty społeczne i zdrowotne
Choroby nerek generują ogromne koszty nie tylko zdrowotne, ale i społeczne. Pacjenci dializowani zmuszeni są do regularnych, czasochłonnych wizyt w szpitalu, co wpływa na ich życie prywatne i zawodowe. W 2023 roku Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej USK we Wrocławiu przeprowadziła blisko 5 tysięcy hospitalizacji nefrologicznych, 1000 hospitalizacji transplantacyjnych, a także 16 tysięcy hemodializ i 34 dializy otrzewnowe.
Wczesna diagnostyka jest kluczowa dla skutecznego leczenia schorzeń nefrologicznych. Profilaktyka i wykonywanie podstawowych badań, takich jak badanie ogólne moczu, oznaczenie poziomu kreatyniny i eGFR, USG nerek oraz albuminuria UACR, mogą uratować zdrowie, a nawet życie.
Choroby nerek dotykają również dzieci. Najczęściej są to zakażenia dróg moczowych, ale również poważniejsze schorzenia, jak zespół nerczycowy, glomerulopatia czy PChN. Rozpoznanie utrudniają nieswoiste objawy, a późne wykrycie choroby może prowadzić do poważnych konsekwencji w dorosłym życiu.
Holistyczne podejście do leczenia
Przewlekła choroba nerek skraca życie i pogarsza rokowania. Szczególnie niebezpieczne jest współistnienie cukrzycy, chorób kardiologicznych i nefrologicznych, co wymaga holistycznego podejścia do leczenia.
Eksperci zalecają kontrolę ciśnienia tętniczego, rezygnację z używek, uregulowanie gospodarki lipidowej i węglowodanowej. Należy też brać pod uwagę czynniki niezależne od nas, jak wiek i płeć.
Nowe leki dają nadzieję na zahamowanie pandemii chorób XXI wieku, ale w najpoważniejszych przypadkach konieczna jest transplantacja nerki. USK we Wrocławiu jest jednym z wiodących ośrodków w kraju, wykonując kilkadziesiąt przeszczepień rocznie, w tym wiele transplantacji rodzinnych.
Światowy Dzień Nerek to doskonały moment, by zadbać o zdrowie swoich nerek i wykonać podstawowe badania. Pamiętajmy, że wczesna diagnostyka może uratować życie!
