4.5 C
Wrocław
niedziela, 3 listopada, 2024
Strona głównaRegiondolnoślaskieSiedziba ZUS we Wrocławiu – ukryty skarb architektury
patronat medialny

Siedziba ZUS we Wrocławiu – ukryty skarb architektury

-

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) nie jest tylko instytucją kojarzoną z obowiązkowymi składkami i emeryturami. To także ważny element polskiej historii oraz kultury.

Zabytkowa siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu jest jednym z ciekawszych przykładów architektury międzywojennej. Warto przyjrzeć się bliżej zarówno samemu budynkowi, jak i jego roli w polskim systemie ubezpieczeń społecznych.

90 lat historii ZUS

ZUS, jako centralna i powszechna instytucja ubezpieczeniowa, powstał 24 października 1934 roku. Rozporządzenie prezydenta Ignacego Mościckiego stworzyło nową instytucję, której zadaniem było scentralizowanie systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce. W tamtych latach celem było zapewnienie osobom ubezpieczonym pełnych świadczeń zdrowotnych oraz wypłat rent.

Działalność ZUS była szczególnie istotna po zakończeniu II wojny światowej. Wówczas jego klienci zyskiwali dostęp do bezpłatnej opieki medycznej. Na Dolnym Śląsku, tuż po wojnie, ZUS bazował na majątku niemieckich instytucji ubezpieczeniowych, które istniały przed 1939 rokiem. Wrocławski ZUS powstał w 1947 roku, a jego działalność koncentrowała się na zapewnieniu pełnych świadczeń leczniczych oraz wypłatach rent, których liczba była wtedy stosunkowo niewielka.

Architektura siedziby ZUS we Wrocławiu

Jednym z cenniejszych skarbów Wrocławia jest siedziba ZUS przy ul. Pretficza. Budynek został zbudowany w latach 20. XX wieku jako siedziba niemieckiego urzędu finansowego. Autorem projektu był monachijski architekt Allescher, a budynek oddano do użytku w październiku 1929 roku.

To, co wyróżnia siedzibę ZUS, to niezwykle starannie zaprojektowane elewacje, które nawiązują do barokowych klasztorów śląskich. Monumentalność budynku i jego detale architektoniczne robią wrażenie nawet dziś. Centralnym punktem budynku jest monumentalny hall, wsparty na prostych filarach, prowadzący do reprezentacyjnej klatki schodowej. Ta, zaprojektowana w kształcie litery „T”, przypomina barokowe konstrukcje schodowe, dodając wnętrzu majestatycznego charakteru.

Jednym z elementów, które wyróżniały budynek, były witraże w oknach, przedstawiające herby czterdziestu miast, które znajdowały się w obrębie działalności urzędu. Choć większość z nich nie przetrwała do dzisiejszych czasów, oryginalna konstrukcja budynku wciąż emanuje swoją dawną świetnością.

Wewnątrz budynku znajdują się także boczne klatki schodowe, które podobnie jak główna, zostały starannie zaprojektowane z myślą o estetyce i funkcjonalności. Przestronne hale wspierane na filarach oraz ceramiczne elementy balustrad to tylko niektóre z licznych detali, które nadają wnętrzu unikalny charakter.

Ogród i pawilon rekreacyjny

Warto wspomnieć o ogrodzie, który stanowi integralną część zabytkowego kompleksu ZUS. Zaprojektowany przez Allescher’a wewnętrzny dziedziniec z geometrycznym ogrodem i pawilonem ogrodowym pełnił funkcje rekreacyjne dla pracowników. Pośrodku ogrodu znajduje się fontanna, która zachowała się do dziś. Pawilon, wsparty na doryckich kolumnach, tworzy atmosferę spokoju i odosobnienia, co czyni go idealnym miejscem na chwilę wytchnienia w trakcie pracy.

Powojenne losy budynku

Po zakończeniu II wojny światowej budynek nie zmienił swojego przeznaczenia. Początkowo mieścił Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki, a później Izbę Skarbową. Od lat 90. jest użytkowany wyłącznie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W latach 90. przeprowadzono kapitalny remont elewacji i części wnętrz. Dzięki temu budynek zyskał nowy blask, a jego unikalne detale architektoniczne zostały przywrócone do pierwotnego stanu. Remont pozwolił na zachowanie wielu cennych elementów, które dziś stanowią o wartości tego obiektu.

Ochrona zabytkowa

Ze względu na wyjątkowy charakter i znaczenie historyczne budynek został wpisany do rejestru zabytków. Decyzją miejskiego konserwatora zabytków z 15 stycznia 1993 roku, ochronie podlega nie tylko bryła budynku, ale także jego wnętrza. Szczególnie cenne są elementy takie jak balustrady głównej klatki schodowej, sztukatorski wystrój sali posiedzeń z kasetonami, czy układ i wystrój elewacji.

Ochroną objęto także pawilon ogrodowy wraz z podcieniem oraz układ parkowo-ogrodowy dziedzińca. Warto podkreślić, że zielony obszar wokół budynku został zaprojektowany w sposób przemyślany – z żywopłotami i trawnikami, które doskonale współgrają z architekturą budynku.

Zabytek na trwałe wpisany w krajobraz Wrocławia

Dziś siedziba ZUS we Wrocławiu jest nie tylko miejscem, gdzie mieszkańcy miasta załatwiają swoje sprawy związane z ubezpieczeniami. To także cenny zabytek, który na stałe wpisał się w krajobraz Wrocławia. Monumentalny, barokowy charakter budynku przypomina o dawnej potędze architektury i o roli, jaką odgrywał w historii miasta.

ZUS, choć dla wielu kojarzony jedynie ze składkami i formalnościami, w rzeczywistości posiada bogatą i fascynującą historię, którą warto znać. Wrocławska siedziba Zakładu jest tego doskonałym przykładem – to miejsce, które łączy w sobie funkcjonalność współczesnej instytucji z pięknem i majestatem architektury minionych epok.

Masz newsa, pomysł na artykuł, który mógłby zainteresować naszych czytelników? Pisz śmiało na redakcja@forcenews.pl.

reklama

BEZPŁATNE OGŁOSZENIA

Sprzedawaj i kupuj bez rejestracji! Przeglądaj ogłoszenia w swojej okolicy!

POLECANE WYDARZENIA