Temat wynagrodzeń wciąż pozostaje owiany tajemnicą w Polsce.
Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy niechętnie dzielą się informacjami o zarobkach. Mimo to, coraz więcej osób dostrzega zalety jawności płac, a nowe przepisy unijne zmuszą firmy do większej transparentności w tym obszarze.
Nadal wielu pracodawców w ujawnianiu widełek płacowych dostrzega głównie ryzyko. Obawiają się, że konkurencja wykorzysta tę wiedzę, aby zbudować atrakcyjniejszą ofertę i zwyciężyć w wyścigu po najlepszych kandydatów. Tymczasem dzięki jawności procesy rekrutacyjne stają się szybsze, a zaangażowanie pracowników rośnie. Korzyści mogą przyćmić zagrożenia, natomiast warunkiem są solidne przygotowania, m.in. ustandaryzowanie siatki płac i przeprowadzenie wartościowania stanowisk – zauważa Agnieszka Czarnecka z Hays.
Raport Hays Poland i Baker McKenzie „Wynagrodzenia – największe tabu polskiego rynku pracy?” ujawnia, że 96% specjalistów i 91% pracodawców uważa, że wynagrodzenia w Polsce są tematem tabu. Tylko 23% firm deklaruje jakąkolwiek formę jawności płac, najczęściej w postaci przedziałów wynagrodzeń dla określonych stanowisk.
Brak transparentności płac niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji:
- Utrudnia negocjacje płacowe i może prowadzić do zaniżonych wynagrodzeń, szczególnie dla kobiet.
- Utrudnia budowanie zaufania między pracownikami a pracodawcą.
- Sprzyja powstawaniu nieuzasadnionych dysproporcji w wynagrodzeniach.
Zatrudnieni mają prawo do odszkodowania, jeśli naruszono wobec nich zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Jednak w praktyce często nie mają oni wystarczającej wiedzy o siatce płac, zasadach ustalania wynagrodzeń czy wielkości luki płacowej ze względu na płeć w firmie. Nowe regulacje mają na celu wymuszenie większej transparentności w zakresie wynagrodzeń oraz skutecznych działań pracodawców w celu zniwelowania luki płacowej – wyjaśnia Michał Lisawa, Partner kierujący Działem Prawa Pracy w kancelarii Baker McKenzie.
Jednocześnie, jawność płac ma wiele zalet:
- Ułatwia rekrutację, ponieważ kandydaci mogą lepiej ocenić, czy oferowane wynagrodzenie jest zgodne z ich oczekiwaniami.
- Zmniejsza ryzyko rotacji, ponieważ pracownicy czują się sprawiedliwie wynagradzani.
- Pozwala na eliminację dyskryminacji płacowej.
Nowe przepisy unijne
W 2026 roku kraje członkowskie UE, w tym Polska, będą zobowiązane do wdrożenia dyrektywy o równości i jawności wynagrodzeń. Nowe przepisy nakładają na pracodawców obowiązek:
- Ustalenia, kto w firmie wykonuje taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości.
- Udzielania pracownikom informacji na temat średnich wynagrodzeń.
- Raportowania luki płacowej ze względu na płeć.
Tylko 33% firm deklaruje gotowość na te zmiany.
Jawność płac to nieunikniony trend na polskim rynku pracy. Chociaż wciąż jest to temat tabu, coraz więcej osób dostrzega korzyści płynące z transparentności wynagrodzeń. Nowe przepisy unijne przyspieszą ten proces i zmuszą firmy do większej otwartości w kwestii płac.